kelebek

Adını bir çırpıda yazamayıp, her seferinde kopya çektiğim Charrierre’nin kitabından sinemaya uyarlanmış bir eser Kelebek. Kitabı öylesine etkiledi ki beni, sadece filminden bahsetmek ayıp olur diye düşündüm.

Filmde ve kitapta, işlemediği bir suçtan ötürü müebbede çarptırılan ve cezasını çekmek üzere Fransız Guyanasındaki bir hapishaneye gönderilen Kelebek lakaplı bir mahkûmun kaçış hikâyesi ve sonrasında yaşadıkları anlatılıyor.

Tecrübe ile biliyor ki başarı ihtimali yok denecek kadar az, akim kalan her teşebbüsü kendisine pek pahalıya mal'oluyor.

Uğradığı son hezimetin anısı tazeyken aynı sürat, kararlılık ve ümitle o duvara bir kez daha çarpmayı göze alması için insanın deli olması yada o şeyi gerçekten çok istemesi lazım. Kelebek'te ikisi de var.

Basit bir hapishane değil, okyanusun ortasındaki bir adada kurulan çalışma kampı burası. Ne kaçması mümkün, ne kalıp yaşaması. Adanın zaten zor olan şartları, cezaevi idaresi tarafından adeta cehenneme çevrilmiş durumda.

İdareye mesele çıkarmayan mahkûmların bile hali ortadayken, kendisi gibi dik başlı birini zor günlerin beklediği öylesine aşikâr ki... İşlemediği bir suçtan ötürü, üstelik müebbet yemiş Kelebek için kaçmaktan başka çare yoktur. Kaybedeceği her gün gücünü, gençliğini ve umutlarını azaltacağından elini çabuk tutarak bulabildiği ilk fırsatta, hatta her fırsatta Allahın belası o yerden kurtulmaya çalışmalıdır.

Adaya ayak bastığı günden beri zihninde gelişen bu fikir, zamanla bir saplantı haline gelir. Artık tek bir amacı vardır, kaçmak. Başaramazsa tekrar denemek, sonra tekrar ve tekrar. Ta ki başarana yada ölüp gidene kadar. Bu uğurda çektiği hiçbir sıkıntı yolundan döndürmeyecek, hiçbir zorluktan yılmayacak, sonunda da başaracaktır.

Detaya girilmemiş ve hemen gerçekleşmiş gibi görünse de, çok sayıdaki kaçma teşebbüsünden sadece ilki ve sonuncusu anlatılıyor filmde. Kitapta tek başına kaçan Kelebek'in yanında, filmde arkadaşı Dega var. Senaryodaki bu değişiklik, Dustin Hoffman’ın oyunculuğuna daha geniş yer açmak yapılmıştır belki de, kim bilir...

Son derece sürükleyici bir üslupla yazılan kitap filme alınırken, her biri kitaba ayrı bir renk katan ayrıntılardan bir kısmından feragat etmek gerekiyordu muhakkak. Fakat aksi gibi, kitapta o kadar çok ayrıntı var ki. Bu nedenle, eksikler ve bende yarattığı hayal kırıklığı için yönetmene yada senaristlere kabahat bulmuyorum.

Son bir uyarı: Bundan niye bahsedilmemiş demek ve hayal kırıklığına uğramak istemiyorsanız önce filmi seyredin ve asla kitabıyla karşılaştırmayın!..